ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ‘ਚ ਹਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਖੁਦ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ (Education Policy) ਦੇ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਨੁੱਖ ਸੰਸਾਧਨ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲਾ (Ministry of Human Resource Development ) ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਰਾਂਟ ਕਮਿਸ਼ਨ (University Grants Commission ) ਵਲੋਂ ਆਜੋਜਿਤ ਕਾਂਕਲੇਵ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ (Prime Minister Narendra Modi ) ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਰੱਖੀ ਹੈ। 34 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਬਦਲਾਅ ਵਿੱਚ ਲਿਆਈ ਗਈ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਰਿਸਰਚ ਜਿਵੇਂ ਮਾਮਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਸਿਰਫ ਸਰਕੁਲਰ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ , ਨੋਟੀਫਾਈ ਕਰਕੇ Implement ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਮਨ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਤੁਸੀ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦਿਖਾਉਣੀ ਹੋਵੋਗੇ।ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਕਾਰਜ ਇੱਕ ਮਹਾਂ ਯੱਗ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ – ਪੀ ਐਮ
ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪਾਲਿਸੀ- ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਲਪ ਬੱਧ ਹੋ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇੱਥੇ ਤੋਂ Universities , Colleges , School education boards , ਵੱਖ-ਵੱਖ States , ਵੱਖ – ਵੱਖ Stakeholders ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ ਅਤੇ ਸੰਜੋਗ ਦਾ ਨਵਾਂ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ – ਪੀ ਐਮ
ਇੱਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਜੋ ਟੇਲੈਂਟ ਹੈ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰੇ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ teacher training ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ skills ਲਗਾਤਾਰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਇਸ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਹੈ – ਪੀ ਐਮ
ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ , ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਚੰਗੇ students , ਚੰਗੇ ਪ੍ਰੋਫੇਸ਼ਨਲਸ ਅਤੇ ਉੱਤਮ ਨਾਗਰਿਕ ਦੇਣ ਦਾ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਮਾਧਿਅਮ ਤੁਸੀ ਸਾਰੇ Teachers ਹੀ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਸ ਹੀ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪਾਲਿਸੀ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ dignity of teachers ਦਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ – ਪੀ ਐਮ
Good – Quality Education ਦਾ ਰਾਸਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾਂ ਪੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਜੋ ਸੰਸਥਾਨ Quality education ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰੇ। ਉਹ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ Freedom ਤੋਂ Reward ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ Quality ਨੂੰ Encouragement ਮਿਲੇਗਾ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆ ਨੂੰ Grow ਕਰਨ ਲਈ Incentive ਵੀ ਮਿਲੇਗਾ – ਪੀ ਐਮ
ਜਦੋਂ Institutions ਅਤੇ Infrastructure ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ Reforms , Reflect ਹੋਣਗੇ , ਉਦੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਜਿਆਦਾ GROW ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ Implement ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ – ਪੀ ਐਮ
ਵਰਚੁਅਲ ਲੈਬ ਜਿਵੇਂ ਕਾਂਸੇਪਟ ਅਜਿਹੇ ਲੱਖਾਂ ਸਾਥੀਆਂ ਤੱਕ ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਪਨੇ ਨੂੰ ਲੈ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹੇ Subjects ਪੜ ਹੀ ਨਹੀ ਪਾਉਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ Lab Experiment ਜਰੂਰੀ ਹੋਵੇ – ਪੀ ਐਮ
ਹੁਣ ਟੈਕਨੋਲਾਜੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਤੇਜੀ ਨਾਲ, ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ, ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਖਰਚ ਵਿੱਚ , ਸਮਾਜ ਦੇ ਆਖਰੀ ਨੋਕ ਉੱਤੇ ਖੜੇ Student ਤੱਕ ਪੁੱਜਣ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋ ਕਰਨਾ ਹੈ – ਪੀ ਐਮ
21ਵੀਆਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਬਹੁਤਅਪੇਕਸ਼ਾਵਾਂਹਨ . ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਾਮਰਥਿਅ ਹੈ ਕਿ ਕਿ ਉਹ ਟੈਲੇਂਟ ਅਤੇ ਟੇਕਨਾਲਾਜੀ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੈ ਸਾਡੀ ਇਸ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਡੀ Education Policy address ਕਰਦੀ ਹੈ – ਪੀਐਮ
ਜਦੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣਗੇ , ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ , ਮਜਦੂਰਾਂ ਨੂੰ , ਮਜਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਵੇਖਾਂਗੇ , ਉਦੋਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਪਾਣਗੇ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕਾਂਗੇ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।ਇਸ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ student education ਅਤੇ Dignity of Labour ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ – ਪੀ ਐਮ
Higher education ਨੂੰ streams ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਨ , multiple entry ਅਤੇ Exit , Credit Bank ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਹੀ ਸੋਚ ਹੈ। ਅਸੀ ਉਸ era ਦੀ ਤਰਫ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਵਨ ਭਰ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਟਿਕਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ re – skill ਅਤੇ up – skill ਕਰਦੇ ਰਹਿਨਾ ਹੋਵੇਗਾ – ਪੀ ਐਮ
ਹਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ , Student ਨੂੰ ਇਹ ਮੌਕੇ ਮਿਲਣਾ ਹੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ Passion ਨੂੰ Follow ਕਰੇ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਡਿਗਰੀ ਜਾਂ ਕੋਰਸ ਨੂੰ Follow ਕਰ ਸਕੇ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਸਦਾ ਮਨ ਕਰੇ ਤਾਂ ਉਹ ਛੱਡ ਵੀ ਸਕੇ – ਪੀ ਐਮ
ਹੁਣ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ Inquiry – based , Discovery – based , Discussion based , ਅਤੇ analysis based ਤਰੀਕਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਚਾਹ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ Participation ਵੀ ਵਧੇਗਾ – ਪੀ ਐਮ
ਹੁਣੇ ਤੱਕ ਜੋ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ।ਉਸ ਵਿੱਚ What to Think ਉੱਤੇ ਫੋਕਸ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ How to think ਉੱਤੇ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੈਂ ਇਸ ਲਈ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅੱਜ ਜਿਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਹਾਂ, ਉੱਥੇ Information ਅਤੇ Content ਦੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ – ਪੀ ਐਮ
5th class ਤੱਕ , ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੜਾਉਣ ਉੱਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜਾਈ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਇੱਕ ਹੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ- ਪੀ ਐਮ
ਇਸ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦਾ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰੇ।ਇਹ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਸੀ । School Curriculum ਦੇ 10 + 2 structure ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਕੇ ਹੁਣ 5 +3+3+4 curriculum ਦਾ structure ਦੇਣਾ , ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਦਮ ਹੈ – ਪੀ ਐਮ
ਪੁਰਾਣੀ ਨੀਤੀ ਦੇ 10 + 2 (ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ , ਫਿਰ ਬਾਰਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ) ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ 5+3+3+4 ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਮਰ ਸੀਮਾ ਕਰਮਸ਼: 3 – 8 ਸਾਲ, 8 – 11 ਸਾਲ, 11 – 14 ਸਾਲ ਅਤੇ 14 – 18 ਸਾਲ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਐਮ. ਫਿਲ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਲਈ ਸਮਾਨ ਨਿਯਮ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।