ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਹਿਊਮਨ ਕੈਪੀਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 116ਵਾਂ ਰੈਂਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ 174 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿਚ ਇਹ ਥਾਂ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2018 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਕੋਰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਹਿਊਮਨ ਕੈਪੀਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਕੋਰ 0.49 ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 2018 ਵਿੱਚ ਸਕੋਰ 0.44 ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2019 ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ, ਭਾਰਤ 157 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ 115 ਵੇਂ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸੂਚਕਾਂਕ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਇਆ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅਪਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਨੇ 2020 ਦੇ ਹਿਊਮਨ ਕੈਪੀਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿਚ 174 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਲਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ 174 ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਕੁਲ ਆਬਾਦੀ 98% ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਰਚ 2020 ਤੱਕ ਦੇ ਇਸ ਹਿਊਮਨ ਕੈਪੀਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਉੱਤੇ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਿਊਮਨ ਕੈਪੀਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਹੁਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਸਥਿਰ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਘੱਟ ਆਮਦਨੀ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੱਡੀ ਛਾਲ ਮਾਰੀ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਰਾਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰੌਬਰਟਾ ਗਾਟੀ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਵਧੀਆ ਸੂਚਕ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਰੋਬੋਟਾ ਗਾਟੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਇੰਡੈਕਸ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਓਪਨਰ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕਲਾਇੰਟ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰੋਬੋਟਾ ਗਾਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਕਲਾਇੰਟ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸੂਚਕਾਂਕ ਨੂੰ ਮਾਪ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਸਮੂਹ ਦੀ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਮਤਾ ਮੂਰਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੂਚਕਾਂਕ ਇੱਕ ਅਧਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡੇਵਿਡ ਮਾਲਪਾਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਅਣਮਨੁੱਖੀਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਾਲਪਾਸ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਰਸਮੀ ਅਤੇ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਮਾਰਕੀਟ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਵਰਲਡ ਬੈਂਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਵਿਚ ਤਕਰੀਬਨ 12% ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ।
ਸਿਖਿਆ, ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ‘ਚ 116ਵੇਂ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ
